Биология пәні 2 вариант

9-сыныптар үшін биология пәнінен қорытынды аттестаттау

2 нұсқа

А БӨЛІМІ

1. Омыртқасыздарға жатады:

А) моллюскалар, тікентерілілер, қосмекенділер, буынаяқтылар

В) қарапайымдылар, моллюскалар, буынаяқтылар, тікентерілілер

C) шеміршекті балықтар, тікентерілілер, домалақ ауыздылар, бауырымен жорғалаушылар

D) домалақ ауыздылар, шеміршекті балықтар, қосмекенділер, бауырымен жорғалаушылар                                                                                        [1]

2. Пестицидтер ҚОЛДАНЫЛМАЙДЫ:

А) ауылшаруашылық өсімдіктерінің өнімділігін арттыру

B) ауылшаруашылық өсімдіктеріне қорек ретінде

C) ауыл шаруашылығы өсімдіктерін қорғау үшін

D) арамшөптерді жою үшін                                                                     [1]

3. Жүйке жасушасының негізгі қызметі:

A) Қозғыштық және өткізгіштік

B) қорғаныстық және қозғыштық

C) жиырылғыштық және өткізгіштік

D) қозғыштық пен жиырылғыштық                                                          [1]

4. Адамның соматикалық жасушаларындағы хромосомалардың саны:

A) 22

B) 23

C) 46

D) 47                                                                                                                  [1]

5. Жабықтұқымды өсімдіктердің, ашықтұқымды өсімдіктерден айырмашылығы:

А) тамыры, сабағы, жапырағы бар

B) гүлі мен жемісі бар

C) тұқым арқылы көбейеді

D) фотосинтез кезінде атмосфераға оттегін бөледі                                 [1]

6. Белоктарды, липидтерді және көмірсуларды мембраналық көпіршіктерге жинау және «орауға» жауапты:

А) эндоплазмалық ретикулум

B) Гольджи аппараты

C) жасуша мембранасы

D) вакуольдер                                                                                           [1]

7. Түлкі мен сұртышқан қандай байланыс түріне мысал бола алады?

A) мутуализм

В) топикалық

C) трофикалық

D) бәсеке                                                                                                  [1]

8. Дұрыс құрылған жайылымдық қоректік тізбек:

А) көктерек → қоян → қасқыр

B) жапырақ → қызыл қоңыз → қараторғай

C) қызыл қоңыз → біте → жапырақ

D) біте → өрмекші → жұлдызқұрт → сұңқар                                          [1]

9. Энергия қоректік тізбек бойымен бір деңгейден екінші деңгейге ауысқанда, оның ағынының жылдамдығы (яғни, бір трофикалық деңгейден екінші деңгейге ауысқан энергия мөлшері) орта есеппен:

А) 10%-ға азаяды

B) 90%-ға азаяды

C) 10%-ға артады

D) 90%-ға артады                                                                                      [1]

10. Сүйектің қаттылығы _______________ байланысты:

А) сүйекте судың болуына

B) сүйекте минералды тұздардың болуына

C) сүйекте органикалық заттардың болуына

D) сүйекте бейорганикалық заттардың болуы                                         [1]

11. РНҚ молекуласына қатысты берілген тұжырымдардың қайсысы дұрыс екенін анықтаңыз?

A) РНҚ бір нуклеотид тізбегінен тұрады.

B) РНҚ құрамында дезоксирибоза бар

C) РНҚ құрамында аденин, гуанин, тимин, цитозин болады

D) РНҚ құрамында фосфор қышқылының екі молекуласы бар               [1]

12. Күрделі органикалық заттардың көп мөлшерде энергия бөлінуімен жүретін ыдырау процесі:

А) катаболизм

В) ассимиляция

C) анаболизм

D) фотосинтез                                                                                          [1]

13. Прокариот жасушаларында болады:

А) плазмалық мембрана, ядро, мезосомалар

B) рибосомалар, жасуша қабықшасы, нуклеоид 

C) жасуша орталығы, ядро, рибосомалар

D) ядро, митохондрия, эндоплазмалық тор                                             [1]

14. Нефронның ең маңызды қызметі:

А) заттардың қанға қайта селективті сіңуі

В) зәрді сыртқы ортаға шығару

C) зәрдің түзілуі

D) қанның сүзілуі                                                                                     [1]

15. Жасушадағы АТФ синтезінде негізгі рөл атқарады:

A) ядро

В) вакуоль

C) цитоплазма

D) митохондриялар                                                                                  [1]

В БӨЛІМІ

16а. Тыныс алу жүйесі қалыпты жұмыс істейтін ересек адам орташа есеппен күніне шамамен 9-10 мың литр ауа тұтынады. Тыныс алу жүйесі бөлімдерін ретімен жаз______________________________________________________[3]

16 b. Берілген құрылымдардың функцияларын көрсетіңіз:

көкет __________________________________________________________[1]

көмей __________________________________________________________[1]

16 c. Қандай ауруды « құрт ауруы » деп атайды және қоздырғышын атаңыз ________________________________________________________________ [2]

17a(i).Эмбриональды даму кезеңдерін атаңыз __________________________________________________________________________________________________________________________________[2]

17a (ii)Хордалылардың эмбриогенезінде сыртқы ұрық қабатынан (эктодерма) дамиды __________________________________________________________________________________________________________________________________ [3]

17b.Ұрықтың дамуындағы плацентаның рөлін түсіндіріңіз________________________________________________________________________________________________________________________[1]

17c.Зиянды әдеттердің адам эмбрионының дамуына әсерінің салдарын түсіндіріңіз __________________________________________________________________________________________________________________________________[2]

18а. Генотиптің қоршаған ортамен әрекеттесуі нәтижесінде пайда болған организмнің белгілері мен қасиеттерінің жиынтығы ___________________________________________________ деп аталады.   [1]

18b. Сызбаны қарастырыңыз. Ата-анасының генотиптері бойынша (Р) қай особьтардың өзара будандастырылғанын анықтаңыз. Әрбір ата-ана гаметалардың неше түрін түзеді? Белгілердің қайсысы бірінші ұрпақ будандарында (F1) көрінеді? Екінші ұрпақта белгілердің фенотип бойынша ажырауы қалай жүреді?

18с. Талдаушы будандастырудың маңыздылығы

__________________________________________________________________________________________________________________________________[2]

19а. Экожүйенің трофикалық (қоректік) құрылымының схемасын қарастырайық. Трофикалық (қоректік) деңгейлерді құрайтын ағзалардың қандай функционалдық топтары 1 - 5 сандарымен белгіленген?

[2]

19b.Қазіргі заманның экологиялық проблемаларын атаңыз. Табиғатты қорғау және табиғи ресурстарды тиімді пайдалану бойынша қандай шаралар жүргізілуде?_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________[2]

20a(i). Нейрон - денеден және өсінділерден тұратын жүйке ұлпасының жасушасы. Өсінділердің атауын беріңіз:

қысқа өсінді-________________________________________________[1]

ұзақ өсінді- ________________________________________________ [1]

20a(ii). Жүйке ұлпасының негізгі қасиеттерін жазыңыз

________________________________________________________________[2]

20a(iii). Орталық жүйке жүйесін құрайды:

________________________________________________________________[1]

Орталық жүйке жүйесінің қызметтері _________________________________ ________________________________________________________________[1]

20b. 20б. Денедегі барлық процестер нейрогуморальды жолмен реттеледі. Ішкі секреция бездерін атаңыз (кемінде екеу). _______________________________

________________________________________________________________[2]

20с. Ми бөліктерінің қызметін көрсетіңіз

сопақша ми ______________________________________________________[1]

мишық _________________________________________________________ [1]

Балл қою схемасы

А Бөлімі